Jesienna dieta dobra dla "zużytych" stawów

Wiele osób ma problemy ze stawami, które mogą się nasilać przy zmianach pogody – szczególnie przy ochłodzeniu i przed nadchodzącym deszczem. A taka właśnie aura występuje u nas jesienią. Co więc robić, by osoby z chorymi stawami doświadczały w tym okresie jak najmniejszych dolegliwości? Jest na to kilka sposobów. Warto, by poznały je również osoby zdrowe – wtedy będą mogły zastosować profilaktykę, która jest dużo tańsza niż leczenie.

Bóle stawów najczęściej występują przy ich zwyrodnieniu związanym z przeciążeniem lub przy zmianach reumatycznych. Nadmierne obciążenie całego stawu lub jego części często występuje u osób, które:

  • mają nadwagę lub otyłość,
  • nieprawidłowo wykonują ćwiczenia fizyczne,
  • "oszczędzają" chorą kończynę, przez co nadużywają drugiej – jeszcze zdrowej,
  • posiadają już uszkodzony jeden staw, a poprzez wymuszone (bólem) nienaturalne ustawienie ciała przeciążają sąsiednie stawy.

U pacjentów z chorobami reumatycznymi (podłoże immunologiczne) obserwowano pogorszenie po spożyciu warzyw psiankowatych (podobnie jest w innych chorobach z autoagresji). W związku z tym powinniśmy unikać potraw zawierających produkty prozapalne i jeść potrawy zawierające jak najwięcej produktów przeciwzapalnych – wymienionych obok – oraz wypijać odpowiednią ilość wody. Nie bez znaczenia jest też naturalna suplementacja, szczególnie późną jesienią.

CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE POWSTAWANIU PRZEWLEKŁEGO STANU ZAPALNEGO

  1. Nadmiar wolnych rodników, których ogromna ilość powstaje m.in. podczas:
    • smażenia
    • palenia papierosów
    • utylizacji alkoholu i innych toksyn
    • nazbyt intensywnego wysiłku
    Czynności te są szczególnie szkodliwe przy niedoborze antyoksydantów.
  2. Intensywne odchudzanie poprzez cykl zachodzących reakcji biochemicznych powoduje zakwaszenie organizmu. Wiadomo, ze otyły pacjent, który ma zwyrodnienie stawów, powinien schudnąć, ale… Aby uniknąć nasilenia dolegliwości bólowych, należy zmniejszać masę ciała powoli.
  3. Nadmiar nienasyconych kwasów omega-6, których rolą jest indukcja i podtrzymanie trwania ostrego stanu zapalnego (zwalczanie zakażenia). Gdy mamy nadmiar tych kwasów, wówczas reakcje zapalne zaczynają się pojawiać w miejscach, w których nie ma infekcji. Kwasy omega-6 znajdziemy w prawie każdym produkcie spożywczym, ale szczególnie bogate w nie są (bardzo skądinąd zachwalane) oleje roślinne (poza kilkoma wyjątkami – olejem lnianym i oliwą). Wybitnie szkodliwe są usmażone i upieczone produkty zawierające omega-6.
  4. Izomery trans kwasów tłuszczowych, które są bardzo niezdrowe dla całego organizmu, nie tylko dla stawów. Najbogatsze w te substancje są praktycznie wszystkie margaryny.
  5. Nadmiar węglowodanów, który stymuluje powstanie wolnych rodników i uszkadza tętnice (którymi powinny przypłynąć substancje odżywcze). Duże ilości tych cukrów znajdziemy w większości produktów zbożowych (pieczywo, ciasta), słodyczach i miodzie; nieco mniejsze – w owocach.
  6. Nadmiar białka zwierzęcego, podobnie jak intensywne odchudzanie, potrafi zakwasić organizm, co zwiększa bolesność stawów.
  7. Grupa produktów, na które jesteśmy uczuleni (każdy ma swoją) – alergia to też stan zapalny.

PRODUKTY ZALECANE (ORAZ KILKA WYJĄTKÓW)

  1. Tłuszcze (nie podgrzane): olej lniany i oliwa z oliwek – zawierają dużo substancji przeciwzapalnych.
  2. Warzywa są bogate w antyoksydanty. W przypadku chorób o podłożu reumatycznym nie powinno się jeść warzyw psiankowatych (pomidor, bakłażan, papryka). Jesienią wręcz się prosi o dania z dyni i cukinii.
  3. Owoce w niewielkich ilościach (4 razy mniej niż warzyw). Jesienią dobre są śliwki i gruszki, a późną jesienią i zimą polecam jabłka i cytrusy.
  4. Jaja (o symbolu 0PL i ewentualnie 1PL) zawierają świetnie przyswajalne białko i nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3.
  5. Owoce morza – zawierają glukozaminę, istotny składnik dobrze działających chrząstek stawowych.
  6. Kasza jaglana i gryczana – mają silne właściwości odkwaszające organizm.
  7. Zielona herbata (późną jesienią i zimą tylko z rozgrzewającym imbirem) zawiera ogromną ilość antyoksydantów.
  8. Orzechy włoskie i ryby morskie – zawierają przeciwzapalne kwasy tłuszczowe.
  9. Przyprawy – kurkuma, która ma dość silne właściwości przeciwbólowe.
Lek. Michał Mularczyk